James Turrell

is de belangrijkste vertegenwoordiger van de L.A. Lightschool, wiens werk gaat over ruimte, licht en vooral ook kijken. Kijken naar het werk van Turrell maakt je, zoals hij ook beoogt, bewust van je eigen kijken. Turrell maakte werken in de open ruimte in verschillende landen, ondermeer in de duinen bij Kijkduin. Wie in die ellipsvormige duinpan gaat liggen en naar boven kijkt zal zien dat de oneindige blauwe hemel zich als een koepel boven je sluit.

Voor HOLLANDS LICHT werden de makers in de gelegenheid gesteld te filmen in en rond Roden Crater in de Painted Desert in Arizona, VS. Een uniek kunstwerk in wording in de krater van een vulkaan, waar het licht het centrale medium; zowel het daglicht als het licht uit het universum dat je s’nachts kunt zien. Turrel probeert het licht dichterbij te brengen, zodat je het gevoel hebt dat het bijna materie is, concreet en zichtbaar. Turrell ontleent daarbij veel inspiratie aan het werk van de Nederlands-Belgische sterrenkundige Marcel Minnaert (over waarneming, licht, kleur en landschap).

Turrell is van mening dat licht, internationaal gezien, belangrijk verschilt. Hollands licht, aldus Turrell, is dichtbij, vanwege de damp die hier altijd in de lucht hangt. Toen hij in 1953 de foto’s en newsreels in de bioscoop zag van de watersnoodramp in Zeeland zag hij het Hollandse licht voor het eerst en was getroffen door de talloze schakeringen in grijstonen. Onvergelijkbaar, zegt hij, met het werk van een fotograaf als Ansell Adams dat hard zwart-wit is, onvergelijkbaar ook met het licht in de woestijn.

Al zijn werk gaat in feite over waarneming en visuele ervaring. Turrell werkte jarenlang als piloot en cartograaf, om zodoende zijn kunst te kunnen uitvoeren. Tegelijkertijd vormden zijn waarnemingen als piloot, vanuit de cockpit, een andere wezenlijke inspiratiebron voor de waarneming van licht en kleur. Juist als je vliegt ben je je bewust van perceptie en van ruimte. Iets van die sensatie ervaar je, anders vertaald, in zijn werk. Observatie staat veel dichter bij denken dan woorden, aldus Turrell.